El amputasyon rehabilitasyonu, güdük bakımı, güdük ve gövde kaslarının kuvvetlendirilmesi, protez kullanımı, cildin desensitizasyonu, günlük yaşam aktiviteleri ve protez kullanımı eğitimini kapsayan bir süreçtir.
El ve üst ektremite; kendine bakım, iş ve üretime yönelik aktiviteler ve serbest zaman aktivitelerini içeren günlük yaşam aktivitelerinde oldukça büyük bir öneme sahiptir. Amputasyon sonrasında bu fonksiyonların kaybı, bireylerin günlük yaşam kalitesini etkileyen oldukça önemli bir sorundur.
El ve üst ekstremite (omuz, kol, dirsek, önkol, bilek) amputasyon rehabilitasyonunda ilk hedef güdükteki yaranın iyileşmesidir. Amputasyon yarası genellikle 3-4 hafta içinde kapanmakta ve yara izi oluşmaktadır. Fakat yaranın içten tam iyileşmesi ortalama bir buçuk yılı bulmaktadır. Bu süre boyunca yara dokusunun esnek ve yumuşak kalabilmesi önemlidir. Operasyondan sonra güdükte ödeme bağlı olarak şişme meydana gelir. Bu nedenle elastik bandajlar, kompresyon ekipmanları ile güdüğün şişkinliğinin inmesi ve protez uygulamaya uygun hale gelmesi amaçlanır.
El rehabilitasyonunun sonraki süreçlerinde güdüğün yakınlarındaki eklemlerin ve kasların güçlendirilmesi , diğer uzvun becerilerinin arttırılması hedeflenir. Yapılan egzersizler ile kasların ve cilt dokusunun sertleşmesi önlenir.
Ekstremitenin amputasyonu sonrasında psikolojik faktörlerde göz önünde bulundurularak protez çalışmalarına başlanmalıdır. Parmak amputasyonu, el ve el bileği amputasyonu veya kol amputasyonlarında, ortez protez uzmanları ile birlikte birey için uygun protez seçimi yapılmalıdır. Protez tamamlandıktan sonra aktivitelerin protez ile yapılabilmesi, bireylerin günlük yaşam aktivitelerinde tekrar bağımsız olabilmeleri için gerekli çalışmalar ergoterapistler tarafından yapılmaktadır.
Dirsek ve omuz amputasyonu gibi daha büyük uzvun ampute edildiği durumlarda ağırlık merkezi sağlam olan tarafa doğru kaymaktadır. Rehabilitasyon sürecinde gövde kaslarının kuvvetlendirilmesi, güdük kaslarının kuvvetlendirilmesi ağırlık merkezinin korunması ve postürün korunmasında etkilidir. Ayrıca kullanılacak olan protezlerin vücudun ağırlık merkezinin ve postürün korunmasında da rolü vardır.
Amputasyondan sonra fantom hissi ve fantom ağrısı hastalarda yaşanan bir durumdur. Kesilen uzuv varmış gibi ağrı hissedilmesi bireyler için oldukça yorucudur. Bu duruma ek olarak yaşanan güdükteki aşırı hassasiyet, hissizlik, ağrı, karıncalanma gibi anormal hisler için desensitizasyon eğitimi ve duyusal yeniden eğitim terapileri uygulanmalıdır. Amputasyondan sonra uzvun kesilmesinin, aktivitelerin eskisi gibi yapılamamasının ve fonksiyonların kaybolmasının yanında uzuvda yaşanan bu hisler birey için ekstra sorunlara yol açmakta ve tükenmişliğe sebep olmaktadır. El amputasyon rehabilitasyonu sürecinde bu hislerin ortadan kaldırılması ve dokuların hislerinin algılanmasını sağlanması büyük öneme sahiptir.
Merkezimizde El Amputasyon Rehabilitasyonu Hizmeti
İstanbul ERGOTERAPİM – Ergoterapi ve Gelişim Merkezimizde amputasyon sonra el rehabilitasyonu uygulanmaktadır. El amputasyonunda el terapisi almak için şimdi tıklayın.
