Katz GYA Bağımsızlık İndeksi
Ergoterapinin temel amacı bireyleri günlük yaşamda maksimum bağımsızlığa ulaştırmaktır. Günlük yaşam aktivitelerini yaparken bireyin bağımlılık derecesini öğrenmek için testlerden yararlanmak gereklidir. Tüm dünyada kullanılan ve geçerliliği kanıtlanmış olan testlerden biri Katz Günlük Yaşam Aktivitelerinde Bağımsızlık İndeksidir. Katz GYA Bağımsızlık İndeksi nedir?
Katz Günlük Yaşam Aktivitelerinde Bağımsızlık İndeksi Nedir?
Katz Günlük Yaşam Aktivitelerinde Bağımsızlık Endeksi (yaygın olarak Katz GYA olarak anılır), bireylerin günlük yaşam aktivitelerini bağımsız olarak yapma kabiliyetinin ölçen, işlevsel durumu değerlendiren bir testtir. Ergoterapistler tipik olarak günlük yaşam aktivitelerini yerine getirirken sorunları tespit etmek ve buna göre tedavi planlamak için Katz’ı kullanmaktadır. Katz indeksi; banyo, giyinme, tuvalet, transfer, kişisel bakım ve beslenme gibi altı fonksiyonda performansları inceler. Bireyler, altı işlevin her birinde aktivite bağımsızlıkları için evet / hayır olarak belirtir. 6 puanı tam işlev gösterir, 4 puanı orta düzeyde, 2 veya daha azı ciddi işlevsel bozukluğu gösterir.
Katz Kimlerde Kullanılır?
Katz İndeksi, genellikle yaşlılarda (geriatrik bireylerde) kullanılır. Ölçümler periodik olarak ve sonucu öğrenmek için tekrarlı olarak yapılır. Uygun koşullar sağlandığında etkili sonuçlar veren bir testtir.
Katz İndeksi Kaç Dakikada Uygulanır?
Kişisel faktörlere bağlı olmakla birlikte 2-5 dakikada uygulanır.
Geçerlilik ve Güvenilirlik?
Test geliştirildikten bu yana geçen kırk sekiz yılda modifiye edilmiş, basitleştirilmiş ve puanlama için farklı yaklaşımlar uygulanmıştır. Bununla birlikte, sürekli olarak yaşlı nüfusta fonksiyonel durumu değerlendirmedeki faydaları kanıtlanmıştır. Literatürde resmi güvenilirlik ve geçerlik raporları bulunamamış olsa da, araç, yaşlı erişkinlerin klinik ve ev ortamlarındaki işlevsel yeteneklerini gösteren bir bayrak olarak kapsamlı bir şekilde kullanılmaktadır.
Zorlukları ve Sınırlamaları
Katz GYA indeksi, günlük yaşamın temel faaliyetlerini değerlendirir. Günlük hayatın daha gelişmiş faaliyetlerini değerlendirmez. Katz, ağır ev işleri, alışveriş, maliyenin yönetimi ve telefon görüşmesi gibi günlük yaşamın enstrümantal faaliyetleri için başka bir ölçek geliştirdi. Katz GYA indeksi azalan sağlık statüsündeki değişikliklere duyarlı olmasına rağmen, yaşlı erişkinlerin rehabilitasyonunda görülen küçük değişim artışlarını ölçme kabiliyeti sınırlıdır. Uygun olduğunda tam kapsamlı bir geriatrik değerlendirme yapılmalıdır. Katz GYA İndeksi, genel bakım planlaması ve taburculuk planlamasına katılan tüm uygulayıcılar için hasta fonksiyonu hakkında ortak bir dil oluşturmada çok yararlıdır.
