Duyusal işleme bozukluğu, beynin duyusal bilgileri almakta, işlemekte ve uygun yanıt oluşturmakta zorlandığı bir durumdur. Duyusal işleme bozukluğu, duyusal hassasiyet, motor planlama bozuklukları, regülasyon sorunları, dikkat ve davranış problemlerine neden olur.
Beyne bilgiler yalnızca duyular aracılığı ile ulaşır. Beyne duyular ile uyaranların gitmesi, uyaranların işlenmesi ve uygun yanıtın oluşması beynin temel çalışma mekanizmasını oluşturur. Beyne giden uyarılar uygun şekilde algılanmazsa doğru işlenmez ve uygun yanıt oluşturulmaz. Beyne giden uyarılar uygun bir şekilde algılandığı halde eğer işlemede sorun yaşanırsa yine uygun yanıt oluşmaz. Ek olarak duyuların alınması ve işlenmesinde sorun yaşanmazken oluşturulan yanıtın gerçekleştirilmesinde sorun yaşanırsa yine duyusal uyarana karşı oluşması gereken uygun yanıt tamamlanmamış olur. Bu süreçlerin birinde veya birkaçında sorun yaşanması durumunda günlük yaşam aktivitelerinin gerçekleştirilmesinde sorun yaşanması kaçınılmazdır.
Duyusal işleme bozuklukları, duyusal modülasyon bozuklukları, duyusal kaynaklı motor bozukluklar ve duyusal ayırt etme bozuklukları olarak üç kategoride sınıflanmaktadır. Bunlar;
Duyusal Modülasyon Bozuklukları
Duyusal modülasyon, duyusal girdiye verilen cevapların sürekli olarak değişim gösteren günlük hayatın duyusal deneyimlerine uygun bir şekilde ayarlanabilmesi için merkezi sinir sisteminde meydana gelen nörofizyolojik süreçlerdir. Duyusal girdiye verilen cevapları düzenleme ve organize etme becerisidir.
Duyusal modülasyon bozukluğu (DMB), duyusal uyaranlara karşı uygun yanıtların verilmesinde ve bu yanıtın sürdürülmesinde güçlük yaşanmasına neden olur. Bu durum günlük yaşamda yaşanan zorluklara adapte olunabilmesinde zorluk yaşanmasına neden olur.
Duyu Temelli Motor Problemler
Hareketlerin gerçekleştirilmesinde kaslardan, eklemlerden ve kemiklerden kaynaklı bir problem olmadığı halde duyusal işlemenin yapılamamasından kaynaklı olarak motor problemler yaşanabilir. Duyu temelli motor problemler, duyusal kaçınması nedeniyle merdiven inememe, giysi giyinme sırasında planlama ve sıralama yapamadığı için giyinememe, yazı yazma gibi motor süreçlerde sorun yaşanmasına neden olur.
Duyusal Ayırt Etme (Algı) Bozuklukları
Birçok duyu sisteminden gelen duyular ayırt edilerek uygun beyin bölgesinde işlenmektedir. Duyusal ayırt etme bozukluğu, alınan duyusal bilgilerin ayırt edilmesinde ve yorumlanmasında güçlük yaşanmasına neden olur.
Duyusal ayırt etme alınan duyusal bilgiyi yorumlayabilme becerisidir.
Duyusal ayırt etme bozukluğu olan çocuklarda, pantolonun düğmesini bakmadan iliklemek, çantasının
içinden bakmadan aradığı nesneyi bulmak, topu atmak için ya da evcil hayvanı severken ne kadar kuvvet uygulayacağını belirlemek, çok yüksek ya da alçak sesle konuşmak, bazı sesleri kaçırmak yada ihmal etmek, verilen yönergeleri yerine getirmek, görsel açıdan zengin bir resimdeki sembolleri ayırt edebilmek, mesane doluluğunu tanımlamak, açlık tokluk olma durumunu tanımlamak gibi becerilerde sorun yaşanabilir.
Duyusal İşleme Bozukluğu Neden Olur?
Duyusal işleme bozukluğunun neden meydana geldiği yapılan çalışmalar ile araştırılmaktadır. Henüz tam nedeni bilinmemekle birlikte uzmanlar genetik faktörlerin duyusal işleme bozukluğuna neden olabileceğini belirtmektedir. Ayrıca otizm, disleksi, dikkat eksikliği ve hiperaktivite gibi tanısı olan çocuklarda duyusal işleme bozukluğu sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Ancak eşlik eden bir tanısı olmasa bile duyusal işleme bozukluğu gözlenebilmektedir.
Duyusal İşlem Bozukluğu ve Ergoterapi
Duyusal işleme bozukluğu, duyu bütünleme terapisi temelli ergoterapi ile müdahale edilmesi gereken bir durumdur. Duyu bütünleme terapisi ergoterapi bilim dalında uygulanan bir terapi yaklaşımıdır, tek başına bir terapi değildir. Duyu bütünleme terapisti diye bir meslek yoktur. Duyu bütünleme terapisi ergoterapistler tarafından uygulanan bir ergoterapi yaklaşımıdır.
Merkezimizde Duyu Bütünleme Terapisi Hizmeti
İstanbul’da bulunan ERGOTERAPİM – Ergoterapi ve Gelişim Merkezimizde Uzman Ergoterapistimiz tarafından duyusal işlemleme bozukluğu yaşayan çocuklara yönelik duyu bütünleme terapisi uygulanmaktadır. Duyu bütünleme terapisi randevusu almak için tıklayın.
