Bebeklerde beslenme reddi yeni doğan döneminde, ek gıdaya geçiş döneminde veya 1-2 yaşlarında yaşanabilir. Birçok etmen beslenme reddine neden olabilir. Çözüm yolları beslenme reddinin ortaya çıkış nedenine göre belirlenmelidir. Reflü, duyusal ve ağız içi hassasiyet, gaz problemleri, oral motor beceri güçlükleri beslenme bozukluklarına neden olan faktörler arasındadır.
Bebeklerde Beslenme Bozukluğu Ne Zaman Başlar?
Çocuklarda ve bebeklerde beslenme bozukluğu başlama dönemleri farklılık gösterebilir.
1- Yeni doğan döneminden itibaren başlayan grupta doğduktan sonra meme reddi yaşanabilir, emzik ve biberon kabul etmek istemeyebilir. Sonrasında ek gıdaya geçiş dönemi de zor geçmekte ve yemek saatleri her zaman sorunlu olabilir.
2- Ek gıda döneminde zorlanmalar başlayabilir. Yeni doğan döneminde beslenme anlamında hiç sorun yaşanmamasına rağmen ek gıdaya geçişle birlikte besin retleri başlayabilir.
3- 1 yaş sonrasında beslenme bozukları ortaya çıkabilir. Bu gruptaki çocukların yeni doğan döneminde hiç sorun olmadan meme veya biberon ile beslenebilirler. Ek gıdaya geçiş sürecinde bir sorun yaşanmadan yeni yemekler denemişlerdir. Ancak ortalama 1 yaşlarında yemeklere karşı retler başlayabilir ve yavaş yavaş veya birden yemekleri yemekte zorlanmalar başlayabilir.
4- Düzenli ve normal beslenen bir çocuk birden bire hayatının herhangi bir döneminde başlayan yeme sorunu nedeniyle yemeklere karşı reddetmelere başlamış olabilir.
Özellikle 1. ve 2. durum dışındaki maddelerde aileler süreci kabullenmekte büyük zorluk yaşamaktadır. 1. ve 2. gruptaki çocuklar zaten zor belenme süreçleri olmuştur ve aileler ortalama 1 yaşlarında bize başvurduklarında ‘Bizim için çocuğumuzu beslemek her zaman zordu.’ ifadelerini kullanırlar. Ancak hayatlarının belli dönemlerinde yemek yiyen 3. ve 4. gruptaki ailelerin çocukları nasıl olurda yemeklere karşı birden sorun yaşamaya başlar?
Bebeklerde Beslenme Reddi Neden Ortaya Çıkar?
1.Genetik Faktörler
Genetik faktörler, beslenme reddi olan çocuklarda önemli bir etmen olarak karşımıza çıkabilir. Ebeveynlerinde, kardeşlerinde veya kuzenlerinde beslenme sorunları bulunan çocuklarda benzer beslenme bozukluklarının görülme olasılığı daha yüksek olabilir.
2. Duyusal Hassasiyet
Genetik faktörler ile ilişkili olan duyusal sorunlar çocuklarda yeme sorununa en fazla neden olan faktörler arasındadır. Duyusal hassasiyeti olan çocuklar için yemeklerin dokusu bizim hissettiğimiz hisse göre çok daha fazladır. Örneğin köfte dokusu bizim için 5 birimlik bir doku olsun. Yeme hassasiyeti olan çocukta köfte 15 birimlik bir doku olduğunda o çocuk ağzına köfteyi aldığında rahatsız oluyor ve onu ağzından çıkartmak istiyor. Siz kivi kabuğunu yediğinizi düşünün. elinizde tutmakta bile zorlanabildiğiniz kiviyi ağzınıza alıp çiğnerken dokusu o kadar rahatsız eder ki çiğnemek istemezsiniz. Aynı bu örnekte olduğu gibi çocuklarda onlar için yüksek dokulu olan yiyecekleri yerken zorlanırlar ve genellikle yemeklere dokunma ile ilgili de sorunlar da yaşarlar.
3. Çevresel Faktörler
Çevresel faktörler arasında pek çok etmen bulunmaktadır. Bazen aileler çocukları yemek yerken boğulmasından korktukları için blender ile ek gıda dönemine başlayabilirler. Ayların hızlı geçmesiyle birlikte katı gıda deneyimi az olan çocuklar blender ile yemek yemeğe alışırlar ve katı gıdayı yönetmekte zorlanırlar.
Ekran ile yemek yiyen çocuklar yemek yeme deneyimi sırasında ekrana daldıkları için beyne giden duyusal bilgilerin farkında olmayabilir. Yemek yemek birçok duyunun birlikte rol aldığı nadir aktivitelerdendir. Yemeğin, görüntüsü, kokusu, dokusu gibi birçok duyuya dikkat edilmesi gerekir. Ancak ekran bunu sınırlar.
4. Gelişimsel Gerilikler
Bebeklerde ve çocuklarda görülen gelişimsel gerilikler, beslenme sorunlarına yol açabilir. Gelişim geriliği olan çocuklar, duyusal ve motor becerileri daha geç kazandıkları için yeme bozuklukları geliştirme riski taşıyabilir.
5. Motor Gelişim Problemleri
Özellikle çiğneme sorunu olan çocuklarda sıklıkla motor gelişim problemleri görülmektedir. Dil bir kastır. Beden kaslarında, motor planlama zorluğu yaşayan bir çocuk dil kasında da planlama bozukluğu yaşayabilir. Dilinin ön kısmında bulunan bir yiyeceği dişlerine doğru kaydırırken sorun yaşayabilir dilinin konumunu düzenleyemeyebilir. Bu durumda çocuklara bütüncül yaklaşıp genel bir değerlendirme yapılması önemlidir.
6. Reflü
Bebeklerde reflü, bazen doğuştan gelen bir durum olabilir. Bazı durumlarda ise mevcut bir beslenme bozukluğuna bağlı olarak çocuk yemek yerken aşırı öğürme tepkisi gösterebilir. Çünkü ağzına aldığı besin dokusu onu rahatsız eder ve bunu hızla ağzından atmak ister. Çocuğun bu duruma verdiği en hızlı ve ailesini en çok etkileyen tepki ise kusmaktır. Sürekli kusan bir çocukta, normalde aşağı yönlü olan mide kasılmaları zamanla yukarı yönlü hale gelebilir ve kusma daha da kolaylaşabilir. Bu süreç reflünün ortaya çıkmasına neden olabilir. Böyle bir durumda, sürecin mutlaka bir çocuk gastroenteroloji uzmanı ve beslenme bozuklukları uzmanı tarafından birlikte yönetilmesi gerekir.
Beslenme Reddi Olan Çocuklarda ve Bebeklerde Ne Yapılmalıdır?
Bir çok nedene bağlı olarak beslenme sorunu yaşanabilir. Böyle bir durum yaşayan aileler bazen neden benim çocuğumda böyle bir sorun oldu diye düşünebilir. Ancak bu durumda odaklanılması gereken tek konu bu sorunun nasıl aşılacağıdır. Bazen aileler seansa geldiklerinde çözüme değil sorunun kendisine odaklanabilmektedir. Bu durum ise tüm süreci olumsuz etkilemektedir.
Türkiye’de beslenme bozuklukları alanında yapılan çalışmalar tüm dünya genelinde uygulanan standart metotlardır. Beslenme bozukluğu eğitimi olan bir ergoterapistten destek alabilirsiniz. Yalnızca yutma bozukluğu olan çocuklarda çalışmak daha hassas bir konudur ve özelikle yutma bozuklukları eğitimi olan bir uzman bulmalısınız.
İstanbul Anadolu Yakasında ve Avrupa Yakasında bulunan ergoterapi merkezlerimizden beslenme bozukluğu alanında destek almak için İLETİŞİM sayfamız üzerinden bizlere ulaşabilirsiniz.
