Yaşlılarda Geriatrik Rehabilitasyonda Ergoterapi önemi nedir?
Ergoterapistlerin çalışma alanlarından biri huzur evleridir. Geriatrik yani yaşlı bireylerde ergoterapinin yeri oldukça önemlidir. Geriatrik rehabilitasyon olarak adlandırılan bilim alanında ergoterapislerin olması gereklidir. Yaşlılarda Geriatrik Rehabilitasyonda Ergoterapi nedir?
Teknolojinin gelişmesiyle, sosyoekonomik ve kültürel düzey yükselmiştir. Buna bağlı olarak ölüm oranı azalmış ve yaşlı nüfus artmıştır.
Geriatrik rehabilitasyon; yaşlanma ile meydana gelen fizyolojik değişiklikler ve kronik hastalıklar, sosyoekonomik faktörler, mental ve ruhsal sorunları nedeniyle azalan fonksiyonları geliştirmek ve yaşam kalitelerini geliştirmek amacıyla hasta ve ailesinin de içinde bulunduğu birçok profesyonel disiplinin birlikte yürüttükleri bilim alanıdır.
Geriatrik rehabilitasyonda multidisipliner ekip çalışması çok önemlidir. Ekipte; doktor, hemşire, fizyoterapist, ergoterapist (iş uğraşı terapisti), konuşma terapisti, psikolog, sosyal hizmet uzmanı, diyetisyen ve diğer sağlık çalışanları olmalıdır.
Aile eğitimi, fizyoterapi ve ergoterapi yaklaşımlarının önemli bir parçasıdır. Günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlık seviyesinin artırılması, kazanılmış yeni fonksiyonların sürdürülmesi, kaza riskinin azaltılması ve ikincil özürün önlenmesi iyi bir aile eğitimi ile gerçekleşir. Rehabilitasyon programları; yaşlıya özel olmalı, yorgunluğa yol açmayacak şekilde düzenlenmeli, farklı tipte bakım ihtiyaçlarını dikkate almalı, yaşa göre düzenlenmiş özel yaklaşımlardan oluşmalı, yaşlının durumuna özel olmalı (kalça kırığı, inme) ve taburculuktan sonraki bakım programları ile bütünleşmiş olmalıdır.
Ergoterapide Yaşlının Yeri
Yaşlılarda Geriatrik Rehabilitasyonda Ergoterapi
Ergoterapide; yaşlının toplumsal katılımı için Canadian Occupational Performance, KAVA, MOHO gibi tedavi modelleri kullanılarak stratejiler geliştirilir. Yaşlı kişinin aktiviteler yolu ile rollerini yerine getirmesi için çalışmalar yapılır, ev, sosyal yaşamın gereği aktivitelerdeki bağımsızlık düzeyi artırılmaya çalışılır . Yaşlı nüfusun giderek arttığı ülkemizde, geriatrik rehabilitasyonun, yaşlıların yaşam kalitesini ve toplumsal katılımını artırma hedefine ulaşmasında, fizyoterapi ve ergoterapi yaklaşımlarının rolü giderek artmaktadır. Geriatrik rehabilitasyonda, yeni tedavi stratejileri geliştirilmesi için kanıt temelli çalışmalara gereksinim vardır.
Fizyoterapi ve ergoterapinin yaşlı kişilerde diğer önemli bir amacı dengenin korunmasıdır. Zayıf denge belli ilaçların yan etkisi, tıbbi komplikasyonlar veya ciddi hastalıklar sonucu oluşabilmektedir. İyi bir denge için vücut oryantasyonu önemlidir, buda proprioseftif, vestibüler ve görsel duyu sistemlerin iyi çalışmasına bağlıdır. Ergoterapide duyu bütünlüğü çalışmaları, vücut algısı ve postürle bütünleşen vestibüler ve proprioseftif eğitim faydalıdır.
Yaşlıları bireysel tercihleri göz önünde bulundurularak kendi ortamlarında yaşlanmalarının teşvik edilmesi önemlidir. Bu amaçla fizyoterapi ve ergoterapi uygulamalarında ev rehabilitasyonu önem kazanmaktadır.
Yaşlılar için kurumsal bakım hizmetleri, evlerinde yaşamlarını sürdüremeyenler için dünyada ve ülkemizde geçerliliğini korumaktadır. Sürekli bakım veren huzurevleri veya yaşam merkezlerinde;
- Fizyoterapistin rolü; hasta, hasta yakını ve ekip elemanları ile birlikte uzun ve kısa süreli hedeflerin belirlenmesi, verilecek olan etkin hizmetin türü, sıklığı, süresi ve devamlılığının belirlenmesi ve bunlar için gerekli yeteneklerin birleştirilmesi, yaşlının durumuna göre hizmette öncelik derecesinin belirlenmesi, tam bakım hizmetinin gerektiği durumlarda yaşlı takibinin yoğun olarak ele alınması, tedavi programının yeniden değerlendirilmesi ve gözden geçirilmesinin devamlılığı, hedeflere optimal düzeyde ulaşıldığında yaşlının taburcu olmasına karar verilmesi şeklinde açıklanabilir.
- Ergoterapistlerin rolü ise, özür veya sosyal etki nedeniyle azalmış yeteneklerin kazandırılması veya restore edilmesi ve yaşam kalitesinin geliştirilmesi veya devam ettirilmesi, kişileri mümkün olduğunca kendi evlerinde uzun süre kalmalarını sağlamak, böylece sonradan kendilerine ve topluma faydalı olacak şekilde hastane/bakım merkezlerine geç başvuru oluşturmak, hastaneden daha erken ve güvenli taburculuğu kolaylaştırmak, böylece bağımlılığı ve enstitüde kalmayı azaltmak, toplumda bu kişilere destek vermek, bakım verenlere destek sağlamak şeklinde açıklanabilir.
