Duyusal arayış (hiposensitive), vücudun normalden daha fazla duyusal girdiye ihtiyaç duymasıdır. Duyusal arayışı olan bireylerde duyusal girdiye karşı azalmış hassasiyet mevcuttur.
Vücudumuzdan beyne iletilen duyusal uyaranlar beyinde işlenir ve uygun yanıt oluşturularak davranışlara ve motor yanıtlara dönüştürülür. İsmimizin söylendiğini duyduğumuzda sesin geldiği yöne doğru dönmemiz, arkamızdan omzumuza dokunan kişinin kim olduğunu öğrenmek için arkamıza dönüp bakmamız vücudumuza gelen duyusal uyaranın yorumlanıp uygun davranışa dönüştürülmesine örneklerdir. Eğer duyusal işlemede sorun yaşanırsa biri bize dokunduğunda arkamızı dönmemiz ve ismimiz seslendiğinde dönüp bakmamız için gereken duyusal işlemleme yapılmadığı için gereken davranışı gerçekleştirmeyiz.
Duyusal arayışı olan bireylerde biri ona seslendiğinde ses düzeyi onun ihtiyacından daha alçak seviyede olduğu için dönüp bakmaz. Duyma ile ilgili sorun yoktur, işitme uyaranı az geldiği için beyin bu uyarana karşı dönüp bakma işlemlemesini gerçekleştirmez. Duyusal arayışı olan bireyler tepki vermek için tipik olan uyaran düzeyinden daha fazla uyarana ihtiyaç duyarlar (Örneğin daha yüksek ses). Duyusal arayış tablosu olduğunda dış dünyadan ve vücudumuzdan gelen duyusal uyaranlar uygun davranışın oluşturulmasında yeterli olmazlar ( Özellikle bir başka göreve odaklandığında).
Duyusal Arayış Olan Bireylerde Gözlenen Bazı Davranışlar
- Nesne olmayan şeylere ağzına götürme, ısırma, yalama
- Yükseklerde olmaktan hoşlanma, koltukların tepelerinde veya TV ünitesi gibi yüksek yerlerde gezinme
- Zıplama
- Yüksek yerlerden aşağı atma
- Ses çıkarmak isteme, alkış yapma, parmaklarıyla veya elleriyle ritim tutma
- Oyuncaklarla çarpıştırarak oynama
- Amaçsız görünen sesler çıkarma
- Oyun oynarken başkalarına zarar verecek kadar fazla güç kullanma
- Dönmeyi sevme, başka çocukların başının döneceği süreden daha uzun süre dönme
- Otururken sallanma
- Kalemi çok sıkı tutma ve bastırarak yazma
- Ezilmekten, yastıkların ve ağır eşyaların altında yatmaktan hoşlanma
- Sımsıkı sarılmaktan hoşlanma ve başkalarına sımsıkı sarılma
- Kişilere ve nesnelere çok fazla dokunma
- Acıya ve yaralanmalara karşı çok dayanıklı olma ve gerekenden az tepki verme
Duyusal arayışı olan çocuklarda görebileceğiniz davranışların bir kısmı maddelerde belirtilmiştir. Eğer çocuğunuz çok fazla hareketliyse ve yukardaki belirtilerden bir kısmına sahipse mutla ergoterapist tarafından değerlendirme almalısınız. Değerlendirme sonrasında ergoterapist çocuğa özel terapi programı hazırlayarak gereken müdahale uygulanacaktır.
Duyusal işleme bozukluğu olan çocuklarda evde yapılabilecek aktivite ve oyunlar çocukları sakinleştirecek özellikte olsalar bile terapi için yeterli değillerdir. Ergoterapistiniz klinikte uygulayacağı metotlara ek olarak ev çalışmaları vererek süreç en sağlıklı şekilde terapiyi yönetecektir.
Duyusal Arayışı Olan Çocuklar için Evde Uygulanabilecek Aktivite Önerileri
1- Zıplama: Çocukların becerilerine göre yerde, yatakta veya koltukta zıplama yapabilirsiniz.
2- İp Atlama: İpi yere koyup üzerinden atlama veya hareketli ipin üzerinden atlama
3- Tünel Çalışmaları: Emeklemek yoğun proprioseptif duyusal girdi sağlar. Hem yünelin içinde hem de tünel dışında emekleme çalışmaları yapabilirsiniz.
4- Ağır Poşetler Taşıma: Bir poşet dolusu elma taşımak, kağıt havlu taşımaktan daha fazla duyusal girdi sağlar.
5- Hayvan yürüyüşleri: Yılan gibi yerde sürünerek gitme, ayı yürüyüşü, kedi yürüyüşü gibi farklı hayvan yürüyüşleri yapabilirsiniz.
6- Parmak Boyama: Dokunsal arayışı olan çocuklarda parmak boyama yoğun duyusal girdi sağlar. Benzer şekilde pirinç dolu kap içinden oyuncakları bulma oynanabilir.
7- Balon Oyunları: Birbirinize top atma ve gelen topa vurma, topu yere düşürmeme vestibüler, proprioseptif ve görsel-motor beceri açısından duyusal girdi sağlar.
8- Sallanma: Salıncaklar yoğun vestibüler duyu girdisi sağlayan materyallerdir. Kanguru salıncak, svava salıncak evde kullanılabilecek salıncaklar arasındadır.
9- Trambolinde Zıplama: Trambolinde zıplarken birbirinize top atma, trambolinde serbest zıplama çalışmaları yapılabilir.
İstanbul da bulunan Ergoterapim – Ergoterapi ve Gelişim Merkezimizde Uzman Ergoterapist tarafından değerlendirme almak için iletişime geçebilirsiniz. Duyu Bütünleme Terapisi hizmetimiz hakkında daha fazla bilgi alın.
