0-6 Yaş arası İnce Motor Gelişimi (Çocuklarda İnce Motor Gelişimi)
Çocuklarda ince motor gelişimi nasıl gerçekleşir? 0-6 yaş arası ince motor gelişiminde nelere dikkat edilmelidir?
Çoğu ebeveyn çocuklarının gelişimini hatırlamayabilir. Çocuğunda bir sorun olduğunu fark edemeyebilir. Çocukların ne zaman yuvarlanmaya başladığı ne zaman emeklediği, ne zaman elinde cisim tuttuğunu oldukça önemlidir. Bebeklerdeki kaba motor gelişimi için önemli olan evrelerine sürünme, emekleme, yürüme, atlama örnek olarak verilebilir.
İnce motor becerileri temel olarak tanımlamak gerekirse ellerimiz ve parmaklarımızla yapılan aktiviteler diyebiliriz. Kalem tutma, makas kullanma, yemek yerken kaşık çatal kullanımı ince motor becerilere örnek olarak verilebilir. Cisimlerin manipülasyonu yani cisimleri düzgün şekilde kullanılabilmesi de önemlidir.
Çocuklarda ince motor becerilerinin geliştiği en önemli evre okul öncesi dönemdir. Eğer bu dönemde sorunun varlığı anlaşılırsa, önlemin alınacağı en etkili zaman dilimi de okul öncesi dönemdir.
Aşağıda temel olarak bebek ve çocukların gelişim basamakları yer almaktadır. Ancak unutulmamalıdır ki her çocuğun gelişim basamakları farklıdır. Her çocuk aynı dönemde benzer gelişimi sağlayamayabilirler. Bu hususu dikkate alarak, eğer çocuğunuzun ince motor becerilerinde bir sorun varlığından şüphelenirseniz, bu alanın uzmanı olan ergoterapistlere danışabilirsiniz. İnce motor becerilerin gelişebilmesi için kaba motor becerilerin gelişimi çok önemlidir. Bu nedenle çocuğunuzun kaba motor gelişimini ve ince motor beceri gelişimini birlikte takip etmelisiniz.
Normalden hafif sapmalar kabul edilebilir ancak aşağıdaki gecikmeler mutlaka muayene gerektirir.
- 2. ayda göz takibi yoksa,
- 4. ayda başını dik tutamıyorsa,
- 9. ayda desteksiz oturamıyorsa,
- 18-20. ayda yürüyemiyorsa,
- 3. yaşta cümle kuramıyorsa
Temel Olarak Gelişim Basamakları (Çocuklarda İnce Motor Gelişimi)
3. Ayda; Ellerini orta hatta birleştirebilir. Eline verilen çıngırağı kısa süreli tutabilir.
4. Ayda; Yakaladığı oyuncağı ağzına götürür. Bir koluna dayanıp diğer eliyle cisimlere uzanır.
6. Ayda; Dönme hareketini yapar
7.Ayda; Sürünme hareketini yapar. Elindeki oyuncağı çevirerek inceler, düşen nesneleri arar.
8. Ayda; Elindeki oyuncağı vermez. Yakalama becerisi artar. Ellerinden tutulduğunda direkt ayağa kalkar.
9. Ayda; Desteksiz uzun süre oturur. Kendiliğinden oturma pozisyonuna gelebilir. Elindekileri bilerek yere bırakır.
10. Ayda; Eşyalara tutunarak ayağa kalkar. İki küpü birbirine vurabilir. Cisimleri sallayıp atar.
11. Ayda; Kendi eliyle bisküvisini yer. İki eliyle bardaktan su içer. Oturma daha dengelidir.
12. Ayda; Tek elden tutunca adım atar. Küçük cisimleri dar delikten atar. Oyuncaklarla ayrıntılı oynar.
15-18 Ayda; Elindeki oyuncakla yürüyebilir. Ayaklar hafifçe ayrık yürüyebilir. Çömelip kalkar. Ayakkabı ve çorabını çıkartır ama giyemez.
2.Yaş; Rahatlıkla koşar ve yürür. Kapıları açabilir, Topu omuzdan yukarı ileri atar. El tercihi belirginleşir. 2 yaş öncesi el tercihi patalojiktir yani bir soruna işaret eder. Küçük şekerlerin ambalajlarını açar. 2 yaşta ince motor beceri gelişimi iyi ise büyük ihtimalle dil gelişiminde iyidir.
3. Yaş; 9 küp ile kula yapabilir. İpliğe büyük boncuk dizer. Makas, kaşık, çatal kullanabilir. Elini yüzünü yıkayabilir.
4. Yaş; 10 küpten kula yapar. Dişlerini fırçalar. Başparmak ve diğer parmak uçlarını rahatlıkla birbirine değdirir. Tahta boncukları ipe dizer.
5. Yaş; İnce çizgi üzerinde yürür. Ayak değiştirerek zıplar. Tek ayakla ileri zıplar. Kendi başına giyinip soyunur.
6. Yaş; Denge tam olarak gelişmiştir. Gözü kapalı tek ayak üzerinde durur. Futbol oynayabilir. Her iki elini bağımsız olarak kullanabilir. İnce motor becerileri gelişmiştir. Yazı yazmaya başlar.
Uyarı: Yazımızda da belirttiğimiz gibi bu basamaklar çocuktan çocuğa değişebilir.
Kaynak: İstanbul Üniversitesi Pediatri Notları
